ÖZETİ: 4688 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında açık bir şekilde düzenlendiği üzere; üyenin, sendikadan çıkarılma kararı sadece sendika merkez genel kurulunca alınabilecektir. Çıkarma kararına karşı sendika üyesinin görevli iş mahkemesine itiraz imkânı bulunduğundan, karara itiraz edilmesi durumunda mahkemece iki ay içinde kesin bir şekilde karar verilecektir. Bununla birlikte sendika üyeliği, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam edecektir.
Görüldüğü üzere sendika genel kurulu tarafından üyelikten çıkarılma kararı verilmesi ihtimalinde dahi sendika üyeliği, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar sürecektir. Bu itibarla; çıkarılma kararı kesinleşmeden, bu tarihten daha önce sendika üyeliğinden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin ortadan kaldıracak şekilde, üyeliğin askıya alınmasına karar verilmesi hukuka aykırıdır. İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulü ile Genel Merkez Yönetim Kurulunun 09.12.2022 tarihli ve 88 sayılı kararının davacının sendika üyeliğinin Genel Kurul kararına kadar askıya alınmasına dair kısmının iptaline ve fazlaya dair istemin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Taraflar arasındaki sendika yönetim kurulu kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de; inceleme konusu dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinde temyizde duruşmaya tâbi davalar arasında belirtilmediğinden duruşma isteminin reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
- DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın Genel Merkez Yönetim Kurulunca, Genel Merkez Yönetim Kurulu üyesi ve Genel Örgütlenme sekreteri sıfatını haiz müvekkili hakkında Antalya 33. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 13.05.2022 tarihli -hâlen istinaf incelemesinde bulunan- ertelenmiş ceza kararı gerekçe gösterilerek, davacının “genel merkez yönetim kurulu üyeliğinin genel kurul kararına kadar askıya alınmasına ve üyelikten kesin çıkarılma talebiyle genel kurula sunulmasına” karar verildiğini, kararın müvekkiline 28.12.2022 tarihinde tebliğ edildiğini, bu dosyanın istinaf duruşmasının 29.03.2023 tarihinde yapılacağını, müvekkili hakkında kesinleşmiş bir hükmün mevcut olmadığını, kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulunun 09.12.2022 tarihli ve 2022/88 sayılı kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
- CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Antalya Kadın Dayanışma Merkezi ve Dayanışma Derneği tarafından müvekkili Sendikaya gönderilen 2021/5 sayılı yazıda; sendika MYK üyesi davacı tarafından, N.T. isimli şahsa cinsel ve fiziksel şiddet uygulandığı, davacının Sendika bünyesindeki görevlerini ve kimliğini tacizlere zemin olarak kullandığı iddiasında bulunulduğunu, davacının Antalya 33. Asliye Ceza Mahkemesinde yapılan yargılama sonucunda aldığı 1 yıl 8 ay hapis cezası da göz önünde bulundurularak Disiplin Kurulu kararı tesis edildiğini ve Disiplin Kurulunun bu kararının Sendika Tüzüğü gereğince Merkez Yönetim Kuruluna bildirildiğini, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; üyeliğin askıya alınmasına dair tedbir kararının, Yönetmeliğin “Disiplin Cezaları” başlıklı 18 inci maddesinin (c) bendinde uygun olarak alındığı, davacı tarafından gerçekleştirilen eyleminin suç teşkil eden bir fiil olup olmadığının ceza yargılamasında değerlendirileceği ancak aynı eylemin disiplin yönünden değerlendirilmesinin davalı Sendika Genel Kurulunca yapılacağı, tedbir niteliğindeki bu kararın yerindeliğinin denetimi sırasında ceza davasında verilen kararın kesinleşmesinin beklenilmesine gerek bulunmadığı, davalı Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulunun davacı hakkında alınan 09.12.2022 tarihli ve 88 sayılı kararının tedbir amaçlı ve Genel Kurulda karar alınıncaya kadar askıya alınmasını içeren bir tedbir kararı olduğu, üyelikten kesin olarak çıkarılma talebinin Genel Kurula sunulduğunun kararda belirtildiği, kararın ceza mahiyetinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
- İSTİNAF
- İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
- İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle ve Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Ceza Dairesi Başkanlığının 29.03.2023 tarihli ve 2022/1906 Esas, 2023/1039 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davacı hakkında özel hayata ilişkin ses ve görüntüleri ifşâ etmek atılı suçundan beraat kararı verildiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
- Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
- TEMYİZ
- Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
- Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
- Gerekçe
- Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Sendika Yönetim Kurulu kararının iptali istemine ilişkindir.
- İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
- 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun (4688 sayılı Kanun) “Üyeliğin sona ermesi” kenar başlıklı 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrası şöyledir:
“Üyenin, sendikadan çıkarılma kararı sendika merkez genel kurulunca alınır. Çıkarma kararı, çıkarılana ve işverene yazı ile bildirilir. Çıkarma kararına karşı üye, bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde görevli iş mahkemesine itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin karar verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar sürer.”
- Değerlendirme
- Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
- Somut uyuşmazlıkta dava konusu Genel Merkez Yönetim Kurulunun 09.12.2022 tarihli ve 88 sayılı kararı ile; davacının üyelikten kesin çıkarılması talebinin Genel Kurula sunulmasına ve davacının sendika üyeliğinin Genel Kurul kararına kadar askıya alınmasına karar verilmiştir.
- 4688 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında açık bir şekilde düzenlendiği üzere; üyenin, sendikadan çıkarılma kararı sadece sendika merkez genel kurulunca alınabilecektir. Çıkarma kararına karşı sendika üyesinin görevli iş mahkemesine itiraz imkânı bulunduğundan, karara itiraz edilmesi durumunda mahkemece iki ay içinde kesin bir şekilde karar verilecektir. Bununla birlikte sendika üyeliği, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam edecektir.
- Görüldüğü üzere sendika genel kurulu tarafından üyelikten çıkarılma kararı verilmesi ihtimalinde dahi sendika üyeliği, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar sürecektir. Bu itibarla; çıkarılma kararı kesinleşmeden, bu tarihten daha önce sendika üyeliğinden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin ortadan kaldıracak şekilde, üyeliğin askıya alınmasına karar verilmesi hukuka aykırıdır. İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulü ile Genel Merkez Yönetim Kurulunun 09.12.2022 tarihli ve 88 sayılı kararının davacının sendika üyeliğinin Genel Kurul kararına kadar askıya alınmasına dair kısmının iptaline ve fazlaya dair istemin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
- KARAR
Açıklanan sebeplerle;
- Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlkDereceMahkemesikararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.