İlgili Kanun / Madde
1475 S.İşK/14
T.C
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Esas No. 2008/16848
Karar No. 2010/4912
Tarihi: 25.02.2010
l KIDEM TAZMİNATI
l ASKERLİK BORÇLANMASI YAPILAN SÜRE
l ASKERLİK BORÇLANMASI YAPILAN SÜRENİN KIDEM TAZMİNATINDA DİKKATE ALINMASI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR
ÖZETİ: 1475 sayılı İş Yasasının 14/4. maddesi, hizmet sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazandıran sona erme nedenleri arasında, işçilerin bağlı bulundukları kurum ve sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla hizmet akdini feshetme halini düzenlemiştir.
Uygulamada askerlik borçlanması sorununun çözümünde temel alınan aynı maddenin bir diğer fıkrasında; "T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir." kuralına yer verilmiştir.
Açıklanan yasal gerekçelere göre askerlik dönemine ilişkin fark kıdem tazminatı isteklerine ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde; askerlik borçlanmasının yapılması ve ayrıca iş sözleşmesinin kamu kuruluşunda çalışır iken emeklilik suretiyle sonlanması gerekmektedir.
Davacının hizmet akdi davalılardan Tekelde çalıştığı sırada 13.2.2004 tarihinde işveren tarafından sona erdirilmiş ve kendisine kıdem ve ihbar tazminatı ödenmiştir. Bu tarihte iş sözleşmesi işveren tarafından sona erdirildiğinden davacının askerlik borçlanma-sının kıdem tazminatına esas sürenin belirlenmesinde nazara alınması mümkün değildir
DAVA: Davacı, fark kıdem tazminatı, harcırah alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davalı Mey Alkollü içkiler San Tic A.Ş. avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de; HUMK. nun 438.maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra Tetkik Hakimi M. Göçer tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı; davalı Tekel'e ait işyerinde çalışmakta iken işyerinin özelleştirildiğini tüm haklan ile birlikte diğer davalı Mey Alkollü İçkiler San A.Ş.ye devir edildiğini bilahare iş sözleşmesinin emeklilik suretiyle son bulduğunu belirterek askerlikte geçen süreye ilişkin fark kıdem tazminatı talebinde bulunmuştur.
Davalı Şirket; kendilerinin kamu kurumu niteliklerinin bulunmadığını savunmuştur.
Mahkemece; istek doğrultusunda karar verilmiştir
Uyuşmazlık; borçlanılan askerlik süresinin kıdem tazminatı hesabında gözetilip gözetilmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü noktasında öncelikle davanın yasal dayanaklarının irdelenmesinde yarar bulunmaktadır.
1475 sayılı İş Yasasının 14/4. maddesi, hizmet sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazandıran sona erme nedenleri arasında, işçilerin bağlı bulundukları kurum ve sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla hizmet akdini feshetme halini düzenlemiştir.
Uygulamada askerlik borçlanması sorununun çözümünde temel alman aynı maddenin bir diğer fıkrasında; "T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir." kuralına yer verilmiştir.
Açıklanan yasal gerekçelere göre askerlik dönemine ilişkin fark kıdem tazminatı isteklerine ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde; askerlik borçlanmasının yapılması ve ayrıca iş sözleşmesinin kamu kuruluşunda çalışır iken emeklilik suretiyle sonlanması gerekmektedir.
Davacının hizmet akdi davalılardan Tekelde çalıştığı sırada 13.2.2004 tarihinde işveren tarafından sona erdirilmiş ve kendisine kıdem ve ihbar tazminatı ödenmiştir. Bu tarihte iş sözleşmesi işveren tarafından sona erdirildiğinden davacının askerlik borçlanmasının kıdem tazminatına esas sürenin belirlenmesinde nazara alınması mümkün değildir.
Davacıyla işyerinin özelleştirilmesini müteakip Mey Alkollü İçkiler A.Ş. ile davacı arasında 20.2.2004 tarihinde yeni bir iş sözleşmesi yapılmış, bu sözleşme 27.12.2005 tarihinde davalı şirket tarafından sonlandırılmış, davacıda 28.12.2005 tarihinde emeklilik için SSK dan tahsis talebinde bulunmuştur. İş sözleşmesi işverence fesih edilmiş ve ayrıca davacının emekli olduğu tarihte işveren kamu kuruluşu niteliğini kaybetmiştir. Bu nedenle askerlik borçlanmasının kıdem tazminatına esas sürenin hesabında nazara alınmaması gerekir. Mahkemenin yazılı şekilde davanın davasını kabul etmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 25.02.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.