İlgili Kanun / Madde
6356 S. STK/14-16
T.C
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Esas No. 2024/10622
Karar No. 2024/14690
Tarihi: 07.11.2024
DELEGE SEÇİMLERİNE İTİRAZIN İLK DERECE MAHKEMESİNE YAPILACAĞI MAHKE-ME KARARININ KESİN OLDUĞU
ŞUBENİN TAŞINMASINA VE İSMİNİN DEĞİŞ-TİRİLMESİNE İLİŞKİN SÜRESİ İÇERİSİNDE DAVA AÇILMAMIŞ OLMASI
ÖZETİ: Belirtmek gerekir ki, 6356 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince, genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine vâki itirazlar, İlk Derece Mahkemesince kesin olarak karara bağlanır. Bu anlamda, delege seçimlerinin iptali talebi bakımından İlk Derece Mahkemesince verilen karara karşı istinaf ve temyiz yolu kapalıdır. Bu açıklamalara göre İlk Derece Mahkemesinin 27.02.2023 tarihli birinci kararı ile davanın reddine dair tesis edilen hüküm, verildiği anda kesin nitelikte olduğundan, Bölge Adliye Mahkemesince delege seçimlerinin iptali talebi bakımından İlk Derece Mahkemesinin birinci kararının kaldırılması doğru olmamıştır. Diğer taraftan, delege seçimlerinin iptali talebi bakımından, davanın reddine dair verilen ilk karar şekli anlamda kesin hüküm niteliğinde olduğundan, İlk Derece Mahkemesince de temyiz konusu ikinci karar ile davanın kabulüne karar verilmesi hatalıdır. Netice itibarıyla İlk Derece Mahkemesince delege seçimlerinin iptali davasının reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
Bu aşamada ikinci olarak şube genel kurulunun iptali talebinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Her ne kadar mahkemece, Balıkesir Şubesinin usulüne uygun kurulmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, karar dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
Somut uyuşmazlıkta, yukarıda açıklandığı üzere Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulunun 11.10.2022 tarihli ve 140 sayılı kararı ile Gebze Şube Balıkesir iline taşınmış, isim değişikliği suretiyle Balıkesir Şubesinin faaliyete geçmesine karar verilmiştir. Belirtilen Sendika Yönetim Kurulu kararının iptaline yönelik kanuni süresi içinde açılmış bir dava bulunmadığı gibi, somut olayda da bu kararın iptali dava konusu değildir. Bu itibarla mahkemece anılan Sendika Yönetim Kurulu kararının hukuka aykırı olduğuna dair tespitten hareketle sonuca gidilmesi isabetli değildir. 11.12.2022 tarihli Şube Genel Kurulunun iptalini gerektirir ileri sürülüp kanıtlanan başka bir olgu da söz konusu olmadığından, şube genel kurulunun iptali davasının da reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Taraflar arasındaki delege seçimlerinin iptali ile sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın dâhili davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dâhili davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesinin 11.12.2022 tarihinde delege seçimi ve genel kurul yaptığını, usulsüz yapılan delege seçimi ve genel kurulun iptali gerektiğini, Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesinin kurulma/açılma sürecinin 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun) ile Kristal İş Sendikası Ana Tüzüğü’ne uygun şekilde yapılmadığını, Kristal İş Sendikası Genel Merkez Yönetim Kurulunca Balıkesir Şubesinin açılması yönünde alınmış bir karar olmadığını, Balıkesir Şubesinin kurulması için bir karar bulunmadığından yasaya uygun delege seçimi ve genel kurul yapılmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesi için yapılan 11.12.2022 tarihli delege seçimleri ve Genel Kurulun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Kristal İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın 11.10.2022 tarihine kadar Gebze şubesi bulunduğunu, 11.10.2022 tarihli ve 140 sayılı Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulu kararı ile “Gebze şubesine bağlı 448 sendika üyesinin bulunduğu Şişecam Elyaf San. A.Ş Fabrikasının, Gebze’den Balıkesir’e taşınması nedeniyle, müvekkil sendikanın Gebze Şubesinin, Altıeylül Mahallesi Okul Sok. No:2 K.2 Altıeylül Balıkesir adresine nakline, şube adının Kristal -İş Sendikası Balıkesir Şubesi olarak değiştirilmesine” karar verildiğini, anılan kararın ilgili valilik ve kurumlara iletildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Dâhili davalı Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesi vekili cevap dilekçesinde; Kristal İş Sendikası bünyesinde yeni açılmış/kurulmuş bir şube bulunmadığını, Kristal İş Sendikası Genel Merkez Yönetim Kurulunun 11.10.2022 tarihli ve 140 sayılı karar ile “Gebze şubesine bağlı 448 sendika üyesinin bulunduğu Şişecam Elyaf SAn. A.Ş Fabrikasının, Gebze’den Balıkesir’e taşınması nedeniyle, müvekkil sendikanın Gebze Şubesinin, Altıeylül Mahallesi Okul Sok. No:2 K.2 Altıeylül Balıkesir adresine nakline, şube adının Kristal -İş Sendikası Balıkesir Şubesi olarak değiştirilmesine” karar verdiğini, alınan kararla birlikte Gebze Şubesinin, Balıkesir’e taşındığını ve adres, isim değişikliği yapılarak Balıkesir Şubesine dönüştürüldüğünü yani Kristal İş Sendikası Gebze Şubesinin tümüyle Balıkesir Şubesi hâline geldiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; sendika yönetim kuruluna asıl yetkili olan genel kurul tarafından Gebze Şubesinin Balıkesir Şubesine nakli hususunda yetki verilmesine ilişkin karar verilmediği, Ana Tüzük’te de buna ilişkin yönetim kurulunun yetkili olduğuna dair düzenleme bulunmadığı, Ana Tüzük’te genel manada bu yetkinin genel kurul kapsamında olduğunun anlaşıldığı ve bu nedenle alınan yönetim kurulu kararı hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile “Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesi 11/12/2022 tarihli delege seçimleri ve genel kurulunun tüm sonuçları ile İPTALİNE, karar kesinleştiğinde 6356 sayılı kanunun 15. maddesinin 3 fıkrası uyarınca genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere 4721 sayılı kanun hükümleri gereğince Kristal iş sendikası Balıkesir Şubesine 3 kişilik kayyum heyetinin atanmasına, görev süresi ile isimlerininin kesinleşmeye müteakip ek karar ile belirlenmesine” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dâhili davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Dâhili davalı vekili cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dâhili davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dâhili davalı vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, genel kurul dışında yapılan delege seçimlerinin iptali ile sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un “Seçimlere itiraz” kenar başlıklı 15 inci maddesi şöyledir:
“(1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri; kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde dava açabilir. Dava basit yargılama usulüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme; genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere, 4721 sayılı Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder ve görev sürelerini belirler.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Genel kurul dışında yapılan delege seçimi” kenar başlıklı 16 ncı maddesi de şöyledir:
“(1) Genel kurul dışında yapılan delege seçimleri üyeler tarafından serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve tüzük hükümlerine göre yapılır.
(2) Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine seçim sonuçlarının ilanından sonra iki gün içinde yapılacak itirazlar, mahkeme tarafından kesin olarak karara bağlanır. Delege seçiminin mahkeme tarafından iptal edilmesi hâlinde, seçimler on beş gün içinde yenilenir.”
3. Değerlendirme
1. İnceleme konusu davada, Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesinde 11.12.2022 tarihinde seçimli Genel Kurul icra edildiği, Genel Kurulun teşkiline esas delege seçimlerinin de 04.11.2022 ilâ 07.11.2022 tarihlerinde icra edildiği, davacı tarafından anılan genel kurul ile delege seçimlerinin iptalinin talep edildiği görülmektedir.
2. Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulunun 11.10.2022 tarihli ve 140 sayılı kararı ile de Gebze Şubesine bağlı 448 sendika üyesinin bulunduğu Şişecam Elyaf San. AŞ fabrikasının, Gebze’den Balıkesir’e taşınması nedeniyle, Gebze Şubesinin “Altıeylül Mahallesi Okul Sok. No:2 K.2 Altıeylül Balıkesir” adresine nakline, şube adının Kristal İş Sendikası Balıkesir Şubesi olarak değiştirilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
3. Bu noktada öncelikle delege seçimlerinin iptali talebinin değerlendirilmesi gerekmektedir. İlk Derece Mahkemesinin 27.02.2023 tarihli ve 2023/1 Esas, 2023/243 Karar sayılı kararı ile davaların reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince bu karar kaldırılmıştır. İlk Derece Mahkemesinin istinaf ve temyiz konusu 06.12.2023 tarihli ikinci kararı ile de davalar kabul edilmiştir.
4. Belirtmek gerekir ki, 6356 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince, genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine vâki itirazlar, İlk Derece Mahkemesince kesin olarak karara bağlanır. Bu anlamda, delege seçimlerinin iptali talebi bakımından İlk Derece Mahkemesince verilen karara karşı istinaf ve temyiz yolu kapalıdır. Bu açıklamalara göre İlk Derece Mahkemesinin 27.02.2023 tarihli birinci kararı ile davanın reddine dair tesis edilen hüküm, verildiği anda kesin nitelikte olduğundan, Bölge Adliye Mahkemesince delege seçimlerinin iptali talebi bakımından İlk Derece Mahkemesinin birinci kararının kaldırılması doğru olmamıştır. Diğer taraftan, delege seçimlerinin iptali talebi bakımından, davanın reddine dair verilen ilk karar şekli anlamda kesin hüküm niteliğinde olduğundan, İlk Derece Mahkemesince de temyiz konusu ikinci karar ile davanın kabulüne karar verilmesi hatalıdır. Netice itibarıyla İlk Derece Mahkemesince delege seçimlerinin iptali davasının reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
5. Bu aşamada ikinci olarak şube genel kurulunun iptali talebinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Her ne kadar mahkemece, Balıkesir Şubesinin usulüne uygun kurulmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, karar dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
6. Somut uyuşmazlıkta, yukarıda açıklandığı üzere Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulunun 11.10.2022 tarihli ve 140 sayılı kararı ile Gebze Şube Balıkesir iline taşınmış, isim değişikliği suretiyle Balıkesir Şubesinin faaliyete geçmesine karar verilmiştir. Belirtilen Sendika Yönetim Kurulu kararının iptaline yönelik kanuni süresi içinde açılmış bir dava bulunmadığı gibi, somut olayda da bu kararın iptali dava konusu değildir. Bu itibarla mahkemece anılan Sendika Yönetim Kurulu kararının hukuka aykırı olduğuna dair tespitten hareketle sonuca gidilmesi isabetli değildir. 11.12.2022 tarihli Şube Genel Kurulunun iptalini gerektirir ileri sürülüp kanıtlanan başka bir olgu da söz konusu olmadığından, şube genel kurulunun iptali davasının da reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlkDereceMahkemesikararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi