İlgili Kanun / Madde
4857 S. İşK/41
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
Esas No. 2016/25143
Karar No. 2020/10059
Tarihi:30/09/2020
l FAZLA ÇALIŞMANIN AYLIK ÜCRETİN İÇİNDE OLDUĞUNUN KARARLAŞTIRILMIŞ OLMASI
l FAZLA ÇALIŞMANIN AYLIK ÜCRETİN İÇERİSİNDE OLDUĞUNUN KARARLAŞTIRIL-MIŞ OLMASI HALİNDE AYLIK 22,5 SAATLİK FAZLA ÇALIŞMANIN MAHSUBUNUN GEREKTİĞİ
l GECE ÇALIŞMASI
l HAFTALIK 45 SAATİ AŞAN ÇALIŞMA OLUP OLMADIĞINA BAKILMAKSIZIN GECE 7,5 SAATİ AŞAN ÇALIŞMALARIN FAZLA ÇALIŞMA HÜKÜMLERİNE TABİ OLDUĞU
l GECE ÇALIŞMASINDAN DOĞAN FAZLA ÇALIŞMANIN SAAT ÜCRETİNİN %150 ZAMLI HESAPLANMASININ GEREKLİĞİ
ÖZETİ İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir. Fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödendiğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması halinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir. İşçiye her ay ödenen ücret içinde fazla çalışmaların bir kısmının yer aldığı taraflarca kabul edildiğine göre 270 saatin 12 aya bölünmesi sonucu belirlenen 22.5 saat, her ay için kanıtlanan fazla çalışma süresinden indirilmelidir.
Öte yandan, hükme esas alınan bilirkişi raporunda haftalık çalışma süresinin 45 saati aşmadığı, ancak gece çalışma süresinin günlük 7,5 saati aşması sebebiyle fazla çalışma ücreti hesabı %150 zamlı ücret yerine yukarıda belirtildiği şekilde %50 zamlı kısmına göre hesaplanmıştır. Sözü edilen hesap tarzı hatalı olup; davacının çalışması haftalık 45 saati aşmasa da, gece çalışması bulunan dönemde günlük 7,5 saati aşan çalışma fazla çalışma olduğundan ve fazla çalışma ücretinin hesabı %150 zamlı ücret ile yapılacağından bilirkişi raporu bu yönüyle de hatalıdır.
DAVA: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Ö. Aydın tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 19.02.2007-06.09.2011 tarihleri arasında güvenlik görevlisi ve santral görevlisi olarak çalıştığını, işyerinde fazla çalışma yapmasına, hafta tatilleri ile resmi tatil ve bayramlarda da aynı şekilde çalışmasına rağmen hak kazanılan alacaklarının ödenmediğini, bu sebeple iş sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/2-e maddesi uyarınca feshedildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile birkısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının feshinin haksız olduğunu, davacının talep konusu alacaklara hak kazanamadığını ileri sürerek, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanılan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre; davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında fazla çalışma ücretinin hesaplanması hususunda ihtilaf bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir. Fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödendiğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması halinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir. İşçiye her ay ödenen ücret içinde fazla çalışmaların bir kısmının yer aldığı taraflarca kabul edildiğine göre 270 saatin 12 aya bölünmesi sonucu belirlenen 22.5 saat, her ay için kanıtlanan fazla çalışma süresinden indirilmelidir.
Somut olayda, taraflar arasındaki iş sözleşmesinin 2.2. maddesinde fazla çalışma ücretinin temel ücrete dahil olduğu yönünde kurala yer verilmiş olup; mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının gece çalışmasına yönelik yapılan değerlendirmede, ilgili düzenlemeye göre fazla çalışma süresinden indirim yapılmaksızın; yalnızca fazla çalışmanın normal kısmının aylık ücret içinde ödendiği kabul edilmek suretiyle, sadece %50 zamlı kısmı talep edilebileceği kabul edilerek davacının fazla çalışma ücreti alacağının hesaplandığı görülmektedir. Öncelikle, Dairemiz uygulamasına göre, yıllık 270 saat (aylık 22,5 saat) ile sınırlı olmak üzere fazla çalışma ücretinin temel ücret içinde ödendiği kabul edilmeli; aylık 22,5 saat fazla çalışma her ay için kanıtlanan fazla çalışma süresinden indirilmeli, kalan süreler için fazla çalışma ücreti hesabı yapılmalıdır.
Öte yandan, hükme esas alınan bilirkişi raporunda haftalık çalışma süresinin 45 saati aşmadığı, ancak gece çalışma süresinin günlük 7,5 saati aşması sebebiyle fazla çalışma ücreti hesabı %150 zamlı ücret yerine yukarıda belirtildiği şekilde %50 zamlı kısmına göre hesaplanmıştır. Sözü edilen hesap tarzı hatalı olup; davacının çalışması haftalık 45 saati aşmasa da, gece çalışması bulunan dönemde günlük 7,5 saati aşan çalışma fazla çalışma olduğundan ve fazla çalışma ücretinin hesabı %150 zamlı ücret ile yapılacağından bilirkişi raporu bu yönüyle de hatalıdır.
Mahkemece, iş sözleşmesinde yer alan fazla çalışma ücretinin temel ücrete dahil olduğu hükmü gözetilerek, aylık 22,5 saat fazla çalışma her ay için kanıtlanan fazla çalışama süresinden indirildiği, kalan süreler için fazla çalışma süresi hesaplandığı ve hesaplamanın %150 zamlı ücretle yapıldığı bir hesap raporu alınmalı; ve belirtilen fazla çalışma ücretinin işbu davada hüküm altına alınan miktarı da aşıp aşmadığı değerlendirilerek hüküm davacı tarafça temyiz edilmediğinden davalı yararına oluşabilecek usuli kazanılmış hak ilkesi de dikkate alınarak bir karar verilmelidir.
3-Davalı tarafça 02.11.2015 tarihli dilekçe ekinde yer alan, yıllık izin ve ücrete ilişkin ödeme belgeleri değerlendirilerek, gerekirse mahsup hususu düşünülmeksizin karar verilmesi de hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 30.09.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.