ÖZETİ: İtfaiye eri olarak çalışan davacının ayda bir hafta 08.00-16.00 saatleri arasında haftada 7 gün çalıştığı, ayda üç hafta ise 16.00-08.00 saatleri arasında 16 saat çalışmadan sonra 56 saat dinlendiği, bu çalışma biçimine göre davacının ayda üç haftalık dönemde 16.00-08.00 saatleri arasındaki çalışmalarının gece çalışması olduğu açıktır.
Haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa da 4857 sayılı Kanun’un 69 uncu maddesi uyarınca gece 7,5 saati geçen çalışmalar fazla çalışmadır. Diğer yandan Yönetmelik’in gece çalışma süresini düzenleyen 7 nci maddesine göre postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde çalışma süresinin yarısından çoğu gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması, gece çalışması sayılır.
Somut olayda dosya kapsamına göre yukarıdaki açıklama ve ilkeler çerçevesinde davacının, 16.00-08.00 saatleri arasında 16 saatlik çalışmasından iki saat ara dinlenme süresi düşülerek fiilen 14 saat çalıştığının kabulü ile fazla çalışma ücretinin hesaplanması gerekirken, sadece 20.00-06.00 saatleri arasında çalışma yapıldığının kabulü ile hesaplama yapan hatalı bilirkişi raporuna göre karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince 22.06.2018 tarihli 2016/689 Esas, 2018/462 Karar sayılı karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 29.04.2019 tarihli ve 2018/2923 Esas, 2019/911 Karar sayılı karar ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü.
Dosya içeriğine göre tespit edilen toplam alacak miktarı ve davalı aleyhine hükmedilen alacak miktarı 42.583,78 TL olup dava tarihinde işçinin çalışması devam etmekte ise de söz konusu miktarlar yönünden hükmün ileriye etkisinin, dava tarihi olan 29.05.2016 tarihi ile 01.03.2015-28.02.2017 dönemini kapsayan son toplu iş sözleşmesinin bitim tarihi olan 28.02.2017 tarihleri arasındaki dönem ile sınırlı olduğu anlaşılmakla; temyize konu edilen toplam miktar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL’nin altında kaldığından davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalıya ait işyerinde itfaiye eri olarak çalıştığını, Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetleri İşçileri Sendikası üyesi olması nedeniyle Sendika ile Siirt Belediye Başkanlığı arasında bağıtlanan toplu iş sözleşmesi hükümlerine tâbi olduğunu, davacının aylık ücreti, hafta tatili ücreti, fazla çalışma ücreti ve yemek yardımı ücretinin eksik ödendiğini ileri sürerek %25 zamlı gece çalışması ücret alacağı, fazla sürelerle çalışma ve fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve yemek ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, belirsiz alacak davası açılamayacağını, davacının taleplerinin haksız olduğunu, fazla çalışma ve hafta tatili ücretlerinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tanık anlatımları, taraf beyanları, vardiya kayıtları, puantaj kayıtları ve nöbet çizelgesi esas alınarak belirlenen çalışma şekline göre davacının tâbi olduğu dönem toplu iş sözleşmelerinde kararlaştırılan çalışma süresi ve fazla çalışma ve hafta tatili için öngörülen ücret tutarına göre hazırlanan bilirkişi ek raporu dosya içeriğine uygun ve hüküm kurmaya elverişli nitelikle olduğundan hükme esas alınmak suretiyle, davacının fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma, gece vardiya zammı, ödenmeyen zamlı ücret alacağına ilişkin taleplerinin kabulüne, davacının hafta tatili alacağı ve yemek yardımı taleplerinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; müvekkilinin davalı nezdinde itfaiye eri olarak fazla çalışma yaptığını, toplu iş sözleşmesinin 51 inci maddesi uyarınca aylık %25 zamlı ücretin gerek Kurum nezdindeki belgelerle ve gerekse tanık beyanları ile sabit olmasına rağmen eksik inceleme ve araştırma sonucu karar verildiğini, hafta tatili alacağı yönünden eksik tespit yapıldığını, yemek yardımı alacağı talebi yönünden herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmadığını, özellikle Lokantacılar Odasından fiyat araştırması yapmadan eksik incelemeyle karar verildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacı tarafın ileri sürmüş olduğu alacak kalemleri zamanaşımına uğramış olduğundan davanın reddi gerektiğini, taleplerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanması nedeniyle belirlenebilir olduğunu ve davanın bu sebeple belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacıya tüm hak ve alacaklarının ödendiğini, işverene karşı davası bulunan tanık beyanlarına itibar edilerek fazla çalışma ücreti kabulünün hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda, davacının alacaklarının kaldırma kararı kapsamında alınan bilirkişi raporu ile hesaplandığı ve bilirkişi tarafından yapılan hesaplamanın dosya kapsamına uygun olduğu, vakıa ve hukuki değerlendirme ile gerekçede ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesi ile taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın kabulüne karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı tarafın temyiz dilekçesi miktardan reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının yemek ücreti ile hafta tatili ücreti alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı ile hüküm altına alınan alacakların hesaplanması noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2.4857sayılıİş Kanunu’nun(4857sayılıKanun)41,63,68ve69uncumaddeleri,PostalarHalindeİşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in (Yönetmelik) 7 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İtfaiye eri olarak çalışan davacının ayda bir hafta 08.00-16.00 saatleri arasında haftada 7 gün çalıştığı, ayda üç hafta ise 16.00-08.00 saatleri arasında 16 saat çalışmadan sonra 56 saat dinlendiği, bu çalışma biçimine göre davacının ayda üç haftalık dönemde 16.00-08.00 saatleri arasındaki çalışmalarının gece çalışması olduğu açıktır.
3. Haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa da 4857 sayılı Kanun’un 69 uncu maddesi uyarınca gece 7,5 saati geçen çalışmalar fazla çalışmadır. Diğer yandan Yönetmelik’in gece çalışma süresini düzenleyen 7 nci maddesine göre postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde çalışma süresinin yarısından çoğu gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması, gece çalışması sayılır.
4. Somut olayda dosya kapsamına göre yukarıdaki açıklama ve ilkeler çerçevesinde davacının, 16.00-08.00 saatleri arasında 16 saatlik çalışmasından iki saat ara dinlenme süresi düşülerek fiilen 14 saat çalıştığının kabulü ile fazla çalışma ücretinin hesaplanması gerekirken, sadece 20.00-06.00 saatleri arasında çalışma yapıldığının kabulü ile hesaplama yapan hatalı bilirkişi raporuna göre karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı tarafa iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlkDereceMahkemesikararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.