Yargı Kararları

HİZMET TESPİTİNDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE

SAYILAR

Esas No : 2021/2870
Karar No : 2021/5681
Tarihi : 21.04.2021
İlgili Kanun/Madde : 5510 S. SGK. /86
Yargı Yeri: T.C. YARGITAY 10. Hukuk Dairesi

Ek Başlıklar : l HİZMET TESPİTİNDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE l İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNİN VERİLMİŞ OLDUĞU VEYA ÇALIŞMALARIN SİGORTA MÜFETTİŞİ TARAFINDAN TESPİT EDİLMİŞ OLDUĞU DURUMLARDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN İŞLEMEYECEĞİ l SİGORTALININ ASKERE GİTMEDEN ÖNCEKİ İŞYERİNE ASKERLİK SONRASI GİRMESİ DURUMUNDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN OLUŞMAYACAĞI l ÇALIŞMALARIN KURUMA KISMEN BİLDİRİLDİĞİ DURUMLARDA EKSİK BİLDİRİM NEDENİYLE AÇILAN DAVADA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN DİKKATE ALINMAYACAĞI l ÇALIŞMANIN KESİNTİSİZ BLOK OLARAK SÜRDÜĞÜ DURUMLARDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜREDEN SÖZ EDİLEMEYECEĞİ l MEVSİMLİK ÇALIŞMADA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN BAŞLANGICININ MEVSİMLİK ÇALIŞMANIN SONA ERDİĞİ YILIN SONU ESAS ALINARAK BELİRLENECEĞİ

Tam Metin

İlgili Kanun / Madde
5510 S. SGK. /86

T.C
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ

Esas No. 2021/2870
Karar No. 2021/5681
Tarihi: 21.04.2021

l HİZMET TESPİTİNDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
l İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNİN VERİLMİŞ OLDUĞU VEYA ÇALIŞMALARIN SİGORTA MÜFETTİŞİ TARAFINDAN TESPİT EDİLMİŞ OLDUĞU DURUMLARDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN İŞLEMEYECEĞİ
l SİGORTALININ ASKERE GİTMEDEN ÖNCEKİ İŞYERİNE ASKERLİK SONRASI GİRMESİ DURUMUNDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN OLUŞMAYACAĞI
l ÇALIŞMALARIN KURUMA KISMEN BİLDİRİLDİĞİ DURUMLARDA EKSİK BİLDİRİM NEDENİYLE AÇILAN DAVADA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN DİKKATE ALINMAYACAĞI
l ÇALIŞMANIN KESİNTİSİZ BLOK OLARAK SÜRDÜĞÜ DURUMLARDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜREDEN SÖZ EDİLEMEYECEĞİ
l MEVSİMLİK ÇALIŞMADA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN BAŞLANGICININ MEVSİMLİK ÇALIŞMANIN SONA ERDİĞİ YILIN SONU ESAS ALINARAK BELİRLENECEĞİ

ÖZETİ: Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa'dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı)
Ayrıca çalışmanın blok çalışma niteliğinde olması yani kesintisiz devam etmesi halinde hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi, mevsimlik çalışmanın bulunması ve bu çalışmanın yıllar itibariyle kesintisiz sürdüğünün kabulü halinde de çalışılmayan dönemde hizmet akdi askıda olduğundan hükme esas alınan 5 yıllık hak düşürücü sürenin başlangıcı olarak, mevsimlik çalışmanın sona erdiği yılın sonu esas alınması gerekir.

DAVA: Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi Dilan Nur Bişer Tüfekci tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
 Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı bünyesinde 01.06.1999 tarihinden 17.09.1999 tarihleri arası davalı yanında çalıştığını belirterek bu çalışmalarının tespitini istemiştir.
 506 sayılı Yasa'nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa'nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasada yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücü     sürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun'un 79/1. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİYön.Madde16), dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİYön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİY. Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun'un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
 Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa'dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
 Ayrıca çalışmanın blok çalışma niteliğinde olması yani kesintisiz devam etmesi halinde hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi, mevsimlik çalışmanın bulunması ve bu çalışmanın yıllar itibariyle kesintisiz sürdüğünün kabulü halinde de çalışılmayan dönemde hizmet akdi askıda olduğundan hükme esas alınan 5 yıllık hak düşürücü sürenin başlangıcı olarak, mevsimlik çalışmanın sona erdiği yılın sonu esas alınması gerekir.
 Eldeki davada, 1001073 sicilli işyeri ile birlikte 1060449 sicilli işyerinin de davalı işverene ait olması nedeniyle hak düşürücü sürenin blok çalışma halinde söz konusu olmayacağı dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken; hatalı değerlendirme sonucu hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine dair karar tesisi yerinde görülmemiştir.
 Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
 O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 21.04.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.