ÖZETİ: İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde yetki itirazı ileri sürülmemiş olsa bile mahkeme tarafından bu husus kendiliğinden göz önünde bulundurulmalıdır. Bir başka anlatımla hâkim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi kendisi de resen yetkisizlik kararı verebilir.
Somut uyuşmazlıkta, davacı işveren ile davalı Sendika arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespiti talep edilmiştir. Toplu görüşme süreci ve toplu iş sözleşmesinin oluşturulmasına dair hükümler 6356 sayılı Kanun’un yedinci ila on birinci bölümlerinde düzenlenmiştir. 6356 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesi gereğince de yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
- DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Hizmet İş Sendikası ve müvekkili Şirketin taraf olduğu 25.02.2019 tarihli toplu iş sözleşmesinin kesin hükümsüz olduğunu, müvekkili Belediye Şirketi adına sözleşme yapılması için meclis kararı alınmadığı gibi sözleşmenin de şirketi temsile yetkili bir kişi tarafından akdedilmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 25.02.2019 tarihli toplu iẟ sözleşmesinin geçersizliğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
- CEVAP
- Davalı Hizmet İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkili mahkemede açılmadığını, hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, iddiaların haksız olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
- Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; iddiaların haksız olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; toplu iş sözleşmesinin 3 ay süreyle davacı işverence uygulandığı, bu nedenle imzalanan toplu iş sözleşmesinin geçerli olduğunun anlaşıldığı, mevcut Belediyenin yönetimi devralmasının ardından da bir süre uygulanmaya devam edildiğinin anlaşıldığı, bu nedenle davacının yapılan sözleşmeyi örtülü olarak da olsa onadığı ve sözleşmeyle bağlı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
- İSTİNAF
- İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
- İstinaf Sebepleri
Davacı vekili dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
- Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
- TEMYİZ
- Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
- Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
- Gerekçe
- Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, toplu iş sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti istemine ilişkin davada, yetkili mahkemenin belirlenmesi noktasındadır.
- İlgili Hukuk
- 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 2 ve 79 uncu maddeleri.
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 114 ve 115 inci maddeleri.
- Değerlendirme
- İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde yetki itirazı ileri sürülmemiş olsa bile mahkeme tarafından bu husus kendiliğinden göz önünde bulundurulmalıdır. Bir başka anlatımla hâkim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi kendisi de resen yetkisizlik kararı verebilir. 6100 sayılı Kanun’un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine göre yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması hususu dava şartlarındandır. Aynı Kanun’un 115 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre de, dava şartı yokluğu durumunda mahkemece davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
- Somut uyuşmazlıkta, davacı işveren ile davalı Sendika arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespiti talep edilmiştir. Toplu görüşme süreci ve toplu iş sözleşmesinin oluşturulmasına dair hükümler 6356 sayılı Kanun’un yedinci ila on birinci bölümlerinde düzenlenmiştir. 6356 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesi gereğince de yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
- Bu itibarla, inceleme konusu davada görevli makamın Eskişehir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü olması sebebiyle kesin yetkili mahkeme Eskişehir iş mahkemesidir. Mahkemece yetkisizlik sebebiyle davanın usulden reddine ve 6100 sayılı Kanun’un 20 nci maddesi gereğince talep hâlinde dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
- KARAR
Açıklanan sebeplerle;
- Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlkDereceMahkemesikararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre sair hususların bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.