İŞLETMESEL NEDENLERLE FESİH

                        Dava Türü       : İşe iade

            Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
            Davacı, davalı şirkette 21.12.2006 tarihinden beri aralıksız olarak çalıştığını iş akdinin 12.3.2012 tarihinde, davalı iş veren tarafından geçerli bir fesih sebebi olmaksızın feshedildiğini bildirerek feshin geçersizliğine karar verilmesini istemiştir.
            Davalı işveren vekili davacının  şahsi sicil dosyası içinde  yer alan İBRA ve FERAG başlıklı 12.3.2012 tarihli belgede davacının  işe  iade  davasıda dahil olmak üzere tüm dava haklarından kesin olarak feragat ettiğini, davacının iş akdinin iş yerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan nedenlere dayalı olarak işletmesel karar sonucunda norm kadro uygulaması nedeni ile feshedildiğini, gerek Suriye'de cereyan eden olaylar gerekse Irak Devletindeki siyasi belirsizliğin ekonomiye yansıdığını, özellikle çimento ihracatının durma noktasına geldiği ve bu durumların şirket yönünden olumsuz sonuçlar doğurduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
            Mahkemece davalı işverence ileri sürülen fesih sebebinin soyut olduğu, işverence iş akdinin geçerli nedenle feshedildiğinin ispat edilemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
            Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacı işçinin  davalı şirketin iş yerinde çalışırken iş sözleşmesinin Şirket Yönetim Kurulunun 28.2.2012 tarih ve 78 sayılı kararına istinaden 4857 sayılı iş Kanununun 17 ve 18.maddesi uyarınca 11.3.2012 tarihi itibariyle 12.3.2012 tarihinden geçerli Olmak üzere yazılı bildirimle feshedildiği,  fesih sebebi olarak şirket bünyesinde başlatılan verimlilik ve karlılığın artırılması, tasarruf tedbirleri, rekabet gerekleri, yeniden yapılandırma ve reorganizasyon çalışmaları ile iş programı ve işletme ihtiyaçları doğrultusunda kurumların karlılık ve verimlilik politikalarını optimumu personel ile gerçekleştirmesinin bir gereği olarak kadroların yeniden düzenlenmesi ve istihdam fazlalığının  azaltılması olarak gösterildiği  anlaşılmaktadır.
            4857 sayılı İş Kanunu'nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden  işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından Ya da işletmenin işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
            İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış olanaklarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini olanaksız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebepleridir.
            İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle sözleşmeyi feshetmek isteyen işverenin fesihten önce fazla çalışmaları kaldırmak, işçinin rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun için mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak, işçileri başka işlerde çalıştırmak, işçiyi yeniden eğiterek sorunu aşmak gibi varsa fesihten kaçınma olanaklarını kullanması, kısaca feshe son çare olarak bakması gerekir.
            4857 sayılı İş Kanununun 20.maddesinin ikinci fıkrasına göre geçerli nedene dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.
            Yapılacak iş;  bir makine mühendisi, bir endüstri mühendisi ve bir insan kaynakları uzmanından oluşan bilirkişi heyeti aracılığı ile iş yerinde keşif yapılarak yönetim kurulunca oluşturulan işletmesel kararın uygulanıp uygulanmadığı,  bu uygulama sonucunda iş gücü fazlalığı meydana gelip gelmediği, davacı işçinin başka bir bölümde değerlendirme imkanının olup olmadığı, fesihten önce ve sonra davacının yapabileceği işler için aynı nitelikte yeni işçi alınıp alınmadığı, daha açık bir anlatımla feshin son çare olarak uygulanıp uygulanmadığı,  feshin geçerli nedene dayanıp dayanmadığının belirlenerek çıkacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
            Mahkemece eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
            SONUÇ; Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 25.4.2013 gününde oybirliği ile KESİN olarak karar verildi.