İlgili Kanun / Madde
4447S.İSK/50-51
T.C
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Esas No. 2009/50182
Karar No. 2010/7263
Tarihi: 18.03.2010
l İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI
l TESPİT DAVASI AÇMA DA HUKUKİ YARARININ BULUNMASI
ÖZETİ: Davacının iş sözleşmesi işverence fesih edilmiş, feshe bağlı kıdem ve ihbar tazminatı ödenmiştir. Bu husus uyuşmazlık dışıdır.
Davacı bu davada feshin haksız olduğunun tespitini istemektedir ki yukarıda belirtilen yasa hükümlerine göre işsizlik sigortasını hak etme şartlarından birisi de iş sözleşmesinin haksız olarak fesih edilmesidir.
Buna göre davacının işsizlik sigortası alabilmesi için bir tespit hükmüne ihtiyaç duyulduğunun anlaşılmasına göre tespit davası açmakta hukuki menfaati bulunmaktadır.
DAVA: Davacı, işçi işsizlik sigortasından yararlanmak için T. İş Kur'a müracaat ettiğinde kurumun mahkeme kararı istediğini bu nedenle iş aktinin işveren tarafından haksız olarak feshedildiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, davayı reddetmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi M.Göçer tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı; işsizlik sigortasından yararlanmak için işverence yapılan feshin haksız olduğunun tespitini talep ettiğini belirtmektedir.
Davalı davanın reddini savunmuş, mahkemece eda davası açılabilecek hallerde tespit davası açılamayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Yasasının 51. maddesinde "Bu Kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet akitleri aşağıda belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar.
a- 25/08/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesi veya 20/04/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununun 16 ncı maddesi ya da 13/06/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bildirim önellerine uygun olarak hizmet akdi işveren tarafından sona erdirilmiş olmak,
b- Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 16 ncı maddesinin (I), (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı tarafından feshedilmiş olmak,
c- Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesinin (I) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralı bendine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasına göre işveren tarafından feshedilmiş olmak,
d- Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle işsiz kalmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 7 nci maddesinin (II) numaralı bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için yapılmış olması nedeniyle sefer sonunda işsiz kalmak,
e- İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (IV) numaralı bendindeki nedenlerle işsiz kalmak,
f- 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işsiz kalmak.
g- Yukarıdaki bentlerde belirtilen iş kanunları kapsamına girmeyen sigortalılardan hizmet akitleri, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında yapılmış olan toplu iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmesi bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri doğrultusunda (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerindeki hükümlere paralel olarak sona ermiş olmak.
Ancak, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için hizmet akdinin başvuru sırasında grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmamış olması gerekmektedir. Şeklinde düzenleme mevcuttur.
Somut olayda davacının iş sözleşmesi işverence fesih edilmiş, feshe bağlı kıdem ve ihbar tazminatı ödenmiştir. Bu husus uyuşmazlık dışıdır.
Davacı bu davada feshin haksız olduğunun tespitini istemektedir ki yukarıda belirtilen yasa hükümlerine göre işsizlik sigortasını hak etme şartlarından birisi de iş sözleşmesinin haksız olarak fesih edilmesidir.
Buna göre davacının işsizlik sigortası alabilmesi için bir tespit hükmüne ihtiyaç duyulduğunun anlaşılmasına göre tespit davası açmakta hukuki menfaati bulunmaktadır.
Netice itibarıyla davanın esası hakkında bir karar vermek gerekirken yazılı gerekçelerle reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 18.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.