ÖZETİ Somut uyuşmazlıkta, davalı işverenlikçe özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen davacının iş akdi özel güvenlik kimlik kartının iptali neticesinde sonlandırılmıştır. Yukarıdaki kanun hükümlerden de anlaşıldığı üzere, öncelikle özel güvenlik görevlisinin çalışma izninin iptal edilmesi ve/veya kimlik kartının iptal edilerek el konulması halinde işçinin özel güvenlik görevlisi olarak çalıştırılması mümkün olmadığından ve bu durum bir yeterlilik ile elverişlilik sorunu ortaya çıkardığından işveren açısından yapılan feshin geçerli olduğunun kabulü gerekir. Nitekim Yargıtay9. Hukuk Dairesinin 2007/15086 Esas, 2007/36534 Karar veyine 2007/13444 Esas 2007/29833 Karar sayılı ilamları da bu doğrultudadır. Davacının güvenlik görevlisi olarak istihdam edilmesi sebebiyle başka bir pozisyonda değerlendirilmesi hususunun somut olayda uygulanma imkanı bulunmamaktadır. Davacının özel güvenlik kimlik kartının yenilenmemesi işlemine karşı Adana 3. İdare Mahkemesinin 2022/66 Esasında idari işlemin iptali davası açtığı, 13.10.2022 tarihinde Mahkemesince işlemin iptaline karar verildiği tespit olunmuş ise de kararın kesinleşip kesinleşmediği dosya kapsamından anlaşılamamaktadır. Dosyaya sunulan özel güvenlik kartı kimlik fotokopisinden davacının kimlik kartının 08.06.2022 tarihinde yenilendiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, idare mahkemesince idari işlemin iptaline karar verilmiş olması, davacının özel güvenlik kartının yenilenmiş olması gerekçesiyle feshin geçersizliğine karar verilmiş ise de, davalının fesih işleminin fesih tarihi itibariyle geçerli olarak kabul edilmesi gerektiği, fesihten sonra verilen idare mahkemesinin iptale ilişkin kararının ve kartın yenilenmesinin fesih tarihindeki şartlara göre geçerli kabul edilmesi gereken fesih işlemini geçersiz hale getirmeyeceği anlaşılmıştır. Bu kapsamda feshin geçerli nedene dayandığının kabulü ile davanın reddine karar verilmesi gerektiği anlaşılmakla, Mahkemesince davanın kabulü ile feshin geçersizliğine ilişkin kurulan hükmün hatalı olduğu değerlendirilmiştir. Davalının istinaf nedenleri bu açıdan yerinden görülmüştür.
İlk Derece Mahkemesince verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine, dava dosyası ve ekleri incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
- A) DAVACININ İSTEMİNİN ÖZETİ
Davacı; davalı işveren nezdinde özel güvenlik görevlisi olarak çalışmakta iken, özel güvenlik kartı ve çalışma izni talebi hakkında İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesinin 2022/74 Esas sayılı dosyasının bulunması nedeniyle sertifikasının yenilenmediğini, ilgili dosyadan beraat edecek olduğunu, üzerine atılı suçu işlemediğini, davalı işyerinde hakkında ceza yargılaması olup da iş akdi devam eden ve farklı bölümde değerlendirilen çalışanlar olduğunu ve yapılan feshin son çare olması ilkesine aykırı olduğunu belirterek, feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
- B) DAVALININ CEVABININ ÖZETİ
Davalı; davacının taşeron firma aracılığı ile hizmet alım şeklinde çalışmaya başladığını, kurumla iş sözleşmesinin 22.05.2019 tarihinde imzalandığını, davacı hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması neticesinde 22.07.2019 tarihinde Bilişim Sistemleri Bank ve Kredi Kurumlarının Araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık suçundan hakkında işlem yapıldığını, Valilik makamının 04.01.2022 tarihli Oluru ile davacının özel güvenlik kartının iptal edilmesine karar verildiğini, şahsın özel güvenlik işinden çıkış işleminin yapılması ve kanuni bildirimlerin yasal süresi içerisinde Özel Güvenlik Şube Müdürlüğüne husus yazası üzerine Adana Valiliği İl Göç İdaresi 18.01.2022 tarihli ve valilik oluru ile toplu iş sözleşmesi 44/5. Maddesinde belirtilen ve İş Kanunu 25/3. Maddesi gereği feshedilerek çıkış işleminin 28.02.2022 tarihinde yapıldığını, davacının hakkında açılmış olan ceza davasının devam ettiğini ve kuvvetle muhtemel olan dolandırıcılık suçundan ceza almasının olası olduğunu ve özel güvenlik kartının Adana Valiliği tarafından iptal edilmesi nedeniyle iş akdinin haklı nedenle feshedildiğini, davacının örnek olarak gösterdiği kişilere ilişkin, bu kişinin Adana Valiliğine karşı kimlik kartı iptalinden kaynaklı açmış olduğu davada yürütmeyi durdurma kararının verilmiş olması nedeniyle görevine iade edildiğini, davacının iş akdinin haklı nedenle fesih edildiğini ve feshin son çare olması ilkesine uyulduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
- C) İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda;
“1-Davacının davasının KABULÜNE,
Feshin geçersizliğine, davacının İŞE İADESİNE,
2-Davacının yasal sürede işverene başvurmasına rağmen işverenin süresi içerisinde davacıyı işe başlatmaması halinde ödemesi gereken tazminat miktarının, davacının kıdemi, fesih nedeni de dikkate alınarak takdiren davacının 4aylıkücret tutarı olarak brüt25.741,20 TL olarak belirlenmesine,
3-Davacının işe iadesi için süresinde işverene başvurması halinde kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık ücret ve diğer haklarının brüt25.741,20 TL olarak davalıdan alınarak davacıya ödenmesi gerektiğinin tespitine,” karar verilmiştir.
- D) İSTİNAF NEDENLERİ
Davalı; davacı hakkında sonuçlanmamış cezai bir kovuşturma olduğunu, bu kovuşturma neticesinde kimlik kartı iptal edilen davacının kurumda çalıştırılmasının hukuken mümkün olmadığını, eksik inceleme ile karar verildiğini, feshin son çare olması ilkesine uyulduğunu ve cevap dilekçesindeki nedenleri öne sürerek, istinaf yoluna başvurmuştur.
- E) DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dairemizce, istinaf dilekçesinde öne sürülen sebepler ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 355 inci maddesi uyarınca kamu düzenine ilişkin hususlar gözetilerek inceleme ve değerlendirme yapılmıştır.
Dava; işe iade talebine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından istinaf edilmiştir.
Davacı işçinin; 6 aydan fazla kıdeminin bulunduğu, belirsiz süreli iş akdi ile iş kanunu kapsamında çalıştığı, davalı iş yerinde 30 işçiden fazla işçi çalıştığı konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmadığı, 28.02.2022 tarihli fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde 25.03.2022 tarihinde arabulucuya başvurulduğu, anlaşmaya varılamaması nedeniyle son tutanağın 18.04.2022 tarihinde düzenlendiği ve bu tarihten itibaren iki hafta içerisinde iş mahkemesinde dava açıldığı anlaşılmıştır.
Taraflar arasında iş sözleşmesi feshinin haklı/geçerli sebebe dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusudur.
Dosya kapsamında bulunan fesih bildirimi ”İlgili sayılı valilik makam oluru ile Sarıçan Geçici Barınma Merkezinde özel güvenlik görevlisi olarak çalışan 12658271428 TC kimlik numaralı Enes Küçük Toplu İş Sözleşmesi madde 44/5 “İş sözleşmesinin feshini gerektiren hallerde 4857 sayılı İş Kanununun 26.madde hükümleri saklıdır. Madde 44/5 atıfta bulunduğu İş Kanununun 25.madde-3 zorlayıcı sebepler: İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması hükmü gereği adı geçenin özel güvenlik kartının 04.01.2022 tarihinde iptal edilmesi ve yürütmekte olduğu hizmet dışında başka bir iş kolunda çalışamayacağı husus dikkate alındığından” iş akdinizin feshedilmesi uygun görülmüş olup…”şeklinde olup, bu kararın davacıya 28.02.2022 tarihinde tebliğ edildiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı ile, davacının davalı işveren nezdinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, valilik makamının 04.01.2022 tarihli onayı ile davacının özel güvenlik görevlisi kimlik kartının iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 4 üncü maddesinde özel güvenlik komisyonu düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, Özel güvenlik komisyonu, bu Kanunda belirtilen özel güvenlikle ilgili kararları almak üzere valinin görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında, il emniyet müdürlüğü, il jandarma komutanlığı, ticaret odası başkanlığı, sanayi odası başkanlığı temsilcisinden oluşur.
Aynı Kanunun 10 ncu maddesinde özel güvenlik görevlilerinde aranacak şartlar düzenlenmiştir. Bu şartlar arasında özel güvenlik görevlisi olma ve özel güvenlik görevlisi kalma şartları da sayılmıştır.
Yine Kanunun 11 inci Maddesinde ise çalışma iznine ilişkin şartların düzenlendiği anlaşılmıştır.
Somut uyuşmazlıkta, davalı işverenlikçe özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen davacının iş akdi özel güvenlik kimlik kartının iptali neticesinde sonlandırılmıştır. Yukarıdaki kanun hükümlerden de anlaşıldığı üzere, öncelikle özel güvenlik görevlisinin çalışma izninin iptal edilmesi ve/veya kimlik kartının iptal edilerek el konulması halinde işçinin özel güvenlik görevlisi olarak çalıştırılması mümkün olmadığından ve bu durum bir yeterlilik ile elverişlilik sorunu ortaya çıkardığından işveren açısından yapılan feshin geçerli olduğunun kabulü gerekir. Nitekim Yargıtay9. Hukuk Dairesinin 2007/15086 Esas, 2007/36534 Karar veyine 2007/13444 Esas 2007/29833 Karar sayılı ilamları da bu doğrultudadır. Davacının güvenlik görevlisi olarak istihdam edilmesi sebebiyle başka bir pozisyonda değerlendirilmesi hususunun somut olayda uygulanma imkanı bulunmamaktadır. Davacının özel güvenlik kimlik kartının yenilenmemesi işlemine karşı Adana 3. İdare Mahkemesinin 2022/66 Esasında idari işlemin iptali davası açtığı, 13.10.2022 tarihinde Mahkemesince işlemin iptaline karar verildiği tespit olunmuş ise de kararın kesinleşip kesinleşmediği dosya kapsamından anlaşılamamaktadır. Dosyaya sunulan özel güvenlik kartı kimlik fotokopisinden davacının kimlik kartının 08.06.2022 tarihinde yenilendiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, idare mahkemesince idari işlemin iptaline karar verilmiş olması, davacının özel güvenlik kartının yenilenmiş olması gerekçesiyle feshin geçersizliğine karar verilmiş ise de, davalının fesih işleminin fesih tarihi itibariyle geçerli olarak kabul edilmesi gerektiği, fesihten sonra verilen idare mahkemesinin iptale ilişkin kararının ve kartın yenilenmesinin fesih tarihindeki şartlara göre geçerli kabul edilmesi gereken fesih işlemini geçersiz hale getirmeyeceği anlaşılmıştır. Bu kapsamda feshin geçerli nedene dayandığının kabulü ile davanın reddine karar verilmesi gerektiği anlaşılmakla, Mahkemesince davanın kabulü ile feshin geçersizliğine ilişkin kurulan hükmün hatalı olduğu değerlendirilmiştir. Davalının istinaf nedenleri bu açıdan yerinden görülmüştür.
Kabulü göre de, davalı harçtan muaf olduğu halde aleyhine harca hükmedilmesi de doğru değildir.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında davalının istinaf talebinin kabulüne ile bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/b-2 nci maddesi gereğince İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılarak yeniden esas hakkında karar vermek gerekmiştir.
F)HÜKÜM
1-Davalının istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2- Adana 6. İş Mahkemesinin2022/174Esas, 2023/189 Karar sayılı kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/b-2 nci maddesi gereğince düzeltilerek yeniden hüküm kurulmak üzere KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmü yerine geçmek üzere; DAVANIN REDDİNE;
a)Harçlar Kanunu uyarınca alınması gerekli 427,60 TL harçtan davacının peşin olarak yatırdığı80,70 TL’ nin mahsubu ile noksan 346,90 TL harcın davacıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
b)Karar tarihinde yürürlükte olan tarife uyarınca belirlenen 17.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
c)Davacının yaptığı masrafların üzerinde bırakılmasına,
d)Zorunlu arabuluculuk gideri olarak yapılan 800,00 TL’nin davacıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
e)Artan gider avansının karar kesinleştikten sonra ilgilisine iadesine,
3-İstinaf incelemesi yönünden;
a)Davalı tarafından peşin olarak yatırılan istinaf karar harcının talebi halinde davalıya iadesine,
b)İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan 5,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
c)İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
4-Kararın tebliği ve harç tahsil müzekkeresi yazılması işlemlerinin İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılmasına,
5-İstinaf gider avansından arta kalanın karar kesinleştiğinde, talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 7036 sayılı Kanunun 8/a maddesi uyarınca KESİN olmak üzere 25.04.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.