ÖZETİ: Öncelikle belirtmek gerekir ki 6356 sayılı Kanun’un 7 nci maddesi gereğince bir sendikanın kapatılması gerektiği iddiasıyla valilik tarafından mahkemeye yapılacak başvuru, kuşkusuz bir dava dilekçesi ile yapılmalıdır.
Somut uyuşmazlıkta başvurucu Valilik tarafından, hasımsız olarak Mahkemeye hitaben yazılan yazı ile ilgili belgelerin birer suretinin yazı ekinde gönderildiği belirtilerek tetkiki ile yasal gereğinin yerine getirilmesi ve neticesinden Valiliğe bilgi verilmesi arz edilmiş ise de Valilik tarafından ibraz edilen yazının bir dava dilekçesinde bulunması gereken zorunlu unsurları taşımadığı açıktır.
Bu itibarla öncelikle Mahkemece, kanuni unsurları taşıyan bir dava dilekçesi sunması için başvurucuya bir haftalık kesin süre verilmeli, kesin süre içinde eksiklik ikmal ettirilmeli ve bu suretle yargılamaya başlanılarak işin esası incelenmeli, başvurucu tarafından bir haftalık kesin süre içinde kanuni unsurları taşıyan bir dava dilekçesi verilmemesi durumunda ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Taraflar arasındaki sendikanın kapatılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
- DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü 15.02.2018 tarihli yazısı ile; ilgi (a) sayılı yazıları ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 9 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca Sendikanın zorunlu organlarının genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu olduğu, genel kurul dışındaki organlara asil üye sayısı kadar yedek üye seçilmesi gerektiği, ilgi (b) sayılı yazıları ile Sendika Tüzüğü’nde tespit edilen noksan ve aykırılıkların Kanunlara uygun hâle getirilerek hazırlanacak Tüzük’ün bir ay içerisinde Valilik İl Dernekler Müdürlüğüne gönderilmesi gerektiğinin adı geçen Sendikaya bildirildiği, Sendika tarafından yazılara herhangi bir cevap verilmediği, değişikliğe ilişkin bildirimlerin Valiliğe intikal ettirilmediği, bu itibarla konuya ilişkin belgelerin birer suretinin yazı ekinde gönderildiği belirtilerek tetkiki ile yasal gereğinin yerine getirilmesi ve neticesinden Valiliğe bilgi verilmesi arz edilmiştir.
- CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkiline gönderdiği yazıda seçimlerde asil üye kadar yedek üye seçilmesi gerektiğine ilişkin listenin doğru olduğuna, fakat bu hususun Sendikanın faaliyetlerinin durdurulmasını gerektirecek boyutta olmadığını, dilekçenin ekinde sunulan toplantı tutanağından da görüleceği üzere sadece Yönetim Kurulu yedek üye seçiminde bir tane üye eksikliği mevcut olduğunu, şu ana kadar eksikliğin giderilmemesinin nedeninin 6356 sayılı Kanun’a aykırı davranmak olmayıp müvekkilinin şube kongreleri bittikten sonra zaten seçimler yapılacağı için iki defa üst üste genel kurul yapmamak olduğunu, davacının Tüzük’te yapılmasını istediği değişikliklerin, İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünün yazısına istinaden gerekli düzeltmelerin, davacıya sunulan görüş dilekçesinde sunulduğunu ve davacıdan uygunluk bildirilmesi hâlinde Genel Kurul toplantısında aynen kabul edileceğinin bildirildiğini, görüş bildirildikten sonra Genel Kurul toplantısıyla değişikliğe gidilmesindeki amacın, düzeltmelerin yeniden mevzuata aykırı olmasının önüne geçilmesinin sağlanması için olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünce Toplu Taşıma İşverenleri Sendikasında Yönetim Kurulu asil üyesi kadar yedek üyenin seçilmediğinin tespit edildiği, bu itibarla Kanun’a aykırılıkların ve eksikliklerin giderilerek bir ay içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilmek üzere İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğüne bildirilmesini aksi takdirde 6356 sayılı Kanun’un ilgili maddelerine göre işlem tesis edileceği hususunun Sendikaya 08.05.2017 tarihli ve E. 37308 sayılı yazı ile tebliğ edilmiş olduğu, İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünün 15.02.2018 tarihli ve E. 15461 sayılı yazıları ile belirtilen eksikliğin davalı tarafından giderilmediğinin bildirildiği, Mahkemece 6356 sayılı Kanun’un ilgili maddesi gereğince davalı Sendikaya Yönetim Kurulundaki üye eksikliğinin giderilmesi için 60 günlük süre verildiği, verilen kesin süre içerisinde eksikliğin giderilmemesi hâlinde Sendikanın kapatılacağı ihtarının yapıldığı, davalı tarafından eksikliklerin giderildiğine ilişkin olarak bilgi belge sunulmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
- İSTİNAF
- İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
- İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
- Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
- TEMYİZ
- Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
- Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
- Gerekçe
- Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Sendikanın kapatılması istemine ilişkindir.
- İlgili Hukuk
6356 sayılı Kanun’un “Kuruluş Usulü” başlıklı 7 nci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları şöyledir: “(3) Tüzüğün veya bu maddede sayılan belgelerin içerdikleri bilgilerin kanuna aykırılığının tespit edilmesi ya da bu Kanunda öngörülen kuruluş şartlarının sağlanmadığının anlaşılması hâlinde ilgili valilik kanuna aykırılık veya eksikliklerin bir ay içinde giderilmesini ister. Bu süre içinde kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmemesi hâlinde, Bakanlığın veya ilgili valiliğin başvurusu üzerine mahkeme, gerekli gördüğü takdirde kurucuları da dinleyerek üç iş günü içinde kuruluşun faaliyetinin durdurulmasına karar verebilir. Mahkeme kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmesi için altmış günü aşmayan bir süre verir.
(4) Tüzük ve belgelerin kanuna uygun hâle getirilmesi üzerine mahkeme durdurma kararını kaldırır. Verilen süre sonunda tüzük ve belgelerin kanuna uygun hâle getirilmemesi hâlinde ise mahkeme kuruluşun kapatılmasına karar verir.”
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) “Dava dilekçesinin içeriği” kenar başlıklı 119 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur: a) Mahkemenin adı.
- b) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.
- c) Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.
ç) Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri. d) Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.
- e) Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri. f) İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.
- g) Dayanılan hukuki sebepler.
ğ) Açık bir şekilde talep sonucu.
- h) Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası.
(2) Birinci fıkranın (a), (d), (e), (f) ve (g) bentleri dışında kalan hususların eksik olması hâlinde, hâkim davacıya eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksikliğin tamamlanmaması hâlinde dava açılmamış sayılır.”
6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
- Değerlendirme
Öncelikle belirtmek gerekir ki 6356 sayılı Kanun’un 7 nci maddesi gereğince bir sendikanın kapatılması gerektiği iddiasıyla valilik tarafından mahkemeye yapılacak başvuru, kuşkusuz bir dava dilekçesi ile yapılmalıdır.
Somut uyuşmazlıkta başvurucu Valilik tarafından, hasımsız olarak Mahkemeye hitaben yazılan yazı ile ilgili belgelerin birer suretinin yazı ekinde gönderildiği belirtilerek tetkiki ile yasal gereğinin yerine getirilmesi ve neticesinden Valiliğe bilgi verilmesi arz edilmiş ise de Valilik tarafından ibraz edilen yazının bir dava dilekçesinde bulunması gereken zorunlu unsurları taşımadığı açıktır.
Bu itibarla öncelikle Mahkemece, kanuni unsurları taşıyan bir dava dilekçesi sunması için başvurucuya bir haftalık kesin süre verilmeli, kesin süre içinde eksiklik ikmal ettirilmeli ve bu suretle yargılamaya başlanılarak işin esası incelenmeli, başvurucu tarafından bir haftalık kesin süre içinde kanuni unsurları taşıyan bir dava dilekçesi verilmemesi durumunda ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
- KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre sair hususların bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.