T.C.
YARGITAY
21. Hukuk Dairesi
| Esas No. Karar No. Tarihi: |
2018/5097 2019/6511 05.11.2019 |
İlgili Kanun / Madde
6098 S. TBK/51 |
|||
|
|||||
| ÖZETİ Geniş anlamıyla sorumluluk kavramı, bir kişinin başka bir kişiye verdiği zararları giderme yükümlülüğü olarak açıklanmıştır. Hukuki anlamda sorumluluk ise, taraflar arasındaki borç ilişkisinin zedelenmesi sonucu doğan zararların giderilmesi (tazmin edilmesi) yükümlülüğünü içerir. İşçi ve işverenin hizmet sözleşmesinden kaynaklanan sıkı iş ilişkisi, işçi yönünden işverene içten bağlılık (sadakat borcu), işveren yönünden işçiyi korumak ve gözetmek borcu şeklinde ortaya çıkar. Gerçekten işçi, işverenin işi ve iş yeri ile ilgili çıkarlarını korumak, çıkarlarına zarar verebilecek davranışlardan kaçınmak, buna karşı işveren de, işçinin kişiliğine saygı göstermek, işçiyi korumak, iş yeri tehlikelerinden zarar görmemesi için iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, işçinin özlük hakları ve diğer maddi çıkarlarının gerektirdiği uygun bildirimlerde ve davranışlarda bulunmak, işçinin çıkarına aykırı davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür. Çalışma hayatında işçinin asıl işverenin dışında başka işverenlere de hizmet verdiği, yine işçinin bilgisi dışında olmakla beraber esasında birbiri ile bağlantısı olan işverenlerin işlerini ifa ettiği de bir hakikattir. Bu gibi durumlarda, Dairemizin önceki içtihatlarında da belirtildiği gibi şirketler arasında organik bağdan söz etmek gerekir. Organik bağda işçinin birden fazla işverene iş görme edimi yerine getirmesine gerek yoktur. Burada işverenlerin kanuna karşı hilesi veya dürüstlük kuralına aykırı davranışı vardır. Dolayısıyla salt birlikte istihdamın veya organik bağın tespiti müşterek ve müteselsil sorumluluk için yeterlidir Manevi tazminatın tutarını belirleme görevi hakimin takdirine bırakılmış ise de; hükmedilen tutarın uğranılan manevi zararla orantılı, duyulan üzüntüyü hafifletici olması gerekir. Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların sosyal ve ekonomik durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, bunun yanında olayın işverenin sağlığı ve güvenliği önlemlerini yeterince alınmamasından kaynaklandığı da gözetilerek gelişen hukuktaki yaklaşıma da uygun olarak tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır |
|||||
"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacılar, murisinin iş kazası sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; bozmaya uyarak ilamda yazılı nedenlerle, davalılardan … Gayrımenkul Geliştirme Yapım Ve Yatırım A.Ş. aleyhine açılan davanın reddine, 200.534,27TL maddi ve manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte diğer davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi davacılar ile davalılardan … Grup Güvenlik Hizm Ltd. Şti.vekillerince duruşmasız, … … Gayrimenkül Geliştirme Yatırım İnş Ve Tic.Ltd.Şti.vekilince de duruşmalı olarak istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 05/11/2019 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılardan … … Gayrimenkül Geliştirme Yatırım İnş Ve Tic. Ltd. Şti. ve … Gayrımenkul Geliştirme Yapım Ve Yatırım A.Ş. vekilleri Avukat …, … Grup Güvenlik Hizm Ltd. Şti. vekili Avukat … ile davacılar vekili Avukat … geldiler. İhbar olunanlar adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği konuşulup düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
KARAR
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz kapsam ve nedenlerine göre; davacının kusur oranının (%30 olarak) kesinleşmiş olması karşısında, bakiye kusur oranının, davalılar ile dava harici diğer kişiler arasında aidiyetinin, bu kişiler arasında ileride açılması mümkün rücu davasında değerlendirilmesinin mümkün olmasına göre, bu hususun bozma sebebi yapılamayacağı değerlendirilerek, davacılar vekili ile, davalılardan … … Gayrimenkul Geliştirme Yat. İnş. ve Tic. Ltd. Şti ile … Grup Güvenlik Hizm. Ltd. Şti vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, 01/12/2008 tarihli zararlandırıcı sigorta olayı sonucu vefat eden sigortalının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece davacı eş … lehine 113.688.99 TL maddi, 40.000,00 TL manevi tazminat, ile davacı çocuk … lehine 26.845.28 TL maddi, 20.000,00 TL manevi tazminatın 01/12/2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılar … Grup Güvenlik Hizmetleri Şirketi ve … … Gayrimenkul şirketinden müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine, Davalı … Gayrimenkul Geliştirme Yapım ve Yatırım A.Ş aleyhine açılan davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; Davalı … … Gayrimenkul şirketinin kendi arsası üzerine alış veriş merkezi inşaasında bulunduğu, aynı inşaatta alt işveren olarak dava harici … Klima A.Ş.’nin de faaliyette bulunduğu, gerek … … Gayrimenkul şirketinin, gerekse de … Klima A.Ş.’nin inşaat alanında özel güvenlik işini davalı … – Grup Güvenlik Şirketine verdikleri, kazalı …’in bu alt işveren nezdinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, olay günü dava harici … … şirketinde teknik ressam olarak çalışan şahsın bina inşaatında yüksekten düşmesi sonucu yaralanması üzerine, inşaat alanına gelen ambulans ve yardım ekibine kazalının refakat ederek inşaat içinde yol göstermeye çalıştığı sırada kazalının da aynı zemin boşluğuna düşmesi neticesinde vefat ettiği anlaşılmıştır. Mahkemece verilen 27/11/2014 tarihli bir önceki kararın Dairemizin 19/04/2016 tarih ve 2015/7372 esas, 2016/7032 karar sayılı ilamıyla davalı … … Gayrimenkul Şirketinin somut olayda asıl işveren sıfatını taşıdığı kabulüne göre tarafların kusur durumunu konusunda ehil iş güvenliği uzmanlarından oluşan bilirkişi heyetine yeniden inceletmek, yine davalı … Gayrimenkul Şirketinin diğer davalı … … Gayrimenkul Geliştirme Yatırım İnş. Tic. Ltd. Şti. arasında yargılama konusu inşaat işi ile ilgili bir ilişki bulunup bulunmadığını davacı yanın ortaya koyacağı deliller kapsamında araştırılması yönünden bozulması üzerine bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde bilirkişi heyetinden alınan 21/01/2018 tarihli raporda davalı alt işveren … Grup Güvenlik şirketinin % 35, davalı asıl işveren … … Gayrimenkul şirketinin % 35, müteveffa sigortalı …’in ise % 30 oranında kusurlu olduğu tespit edilmiş, davalı … Gayrimenkul şirketine ise kusur verilmediği anlaşılmıştır.
Somut olayda davalı … Gayrimenkul Şirketinin davacılara karşı sorumluğunun bulunup bulunmadığı noktasında uyuşmazlık bulunduğu anlaşılmaktadır
Geniş anlamıyla sorumluluk kavramı, bir kişinin başka bir kişiye verdiği zararları giderme yükümlülüğü olarak açıklanmıştır. Hukuki anlamda sorumluluk ise, taraflar arasındaki borç ilişkisinin zedelenmesi sonucu doğan zararların giderilmesi (tazmin edilmesi) yükümlülüğünü içerir.
İşçi ve işverenin hizmet sözleşmesinden kaynaklanan sıkı iş ilişkisi, işçi yönünden işverene içten bağlılık (sadakat borcu), işveren yönünden işçiyi korumak ve gözetmek borcu şeklinde ortaya çıkar. Gerçekten işçi, işverenin işi ve iş yeri ile ilgili çıkarlarını korumak, çıkarlarına zarar verebilecek davranışlardan kaçınmak, buna karşı işveren de, işçinin kişiliğine saygı göstermek, işçiyi korumak, iş yeri tehlikelerinden zarar görmemesi için iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, işçinin özlük hakları ve diğer maddi çıkarlarının gerektirdiği uygun bildirimlerde ve davranışlarda bulunmak, işçinin çıkarına aykırı davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.
Çalışma hayatında işçinin asıl işverenin dışında başka işverenlere de hizmet verdiği, yine işçinin bilgisi dışında olmakla beraber esasında birbiri ile bağlantısı olan işverenlerin işlerini ifa ettiği de bir hakikattir. Bu gibi durumlarda, Dairemizin önceki içtihatlarında da belirtildiği gibi şirketler arasında organik bağdan söz etmek gerekir.
Organik bağda işçinin birden fazla işverene iş görme edimi yerine getirmesine gerek yoktur. Burada işverenlerin kanuna karşı hilesi veya dürüstlük kuralına aykırı davranışı vardır. Dolayısıyla salt birlikte istihdamın veya organik bağın tespiti müşterek ve müteselsil sorumluluk için yeterlidir.
Bu açıklamalar doğrultusunda somut olayda, davalı … … Gayrimenkul şirketi ile … Gayrimenkul şirketinin ticaret siciline tescil edilmiş olan şirket faaliyet konularının, kaza tarihindeki şirket adreslerinin aynı olduğu gibi, şirket yetkililerinin bir kısmının da ortak olduğu, tanık beyanlarına göre de … … Gayrimenkul şirketinin, … Gayrimenkul Şirketinin bünyesinde iş gördüğünün beyan edilmiş olması karşısında şirketler arasında organik bağın bulunduğu anlaşılmaktadır.
O halde davalı Davalı … Gayrimenkul Geliştirme Yapım ve Yatırım A.Ş ‘nin de hükmedilen tazminatlardan diğer davalılar ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumluluğuna karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde bu davalı hakkında red kararı verilmesi hatalı olmuştur.
3- Öte yandan, davacılar lehine hükmedilen manevi tazminat miktarı üzerinde de uyuşmazlık bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere gerek olay tarihinde yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı B.K.'nun 47 ve gerekse yargılama sırasında yürürlüğe giren 6098 sayılı T.B.K’nun 56. maddesi hükmüne göre Hakim, ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verebilir. Hakimin manevi zarar adı ile ölenin yakınlarına verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin Duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 26.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Manevi tazminatın tutarını belirleme görevi hakimin takdirine bırakılmış ise de; hükmedilen tutarın uğranılan manevi zararla orantılı, duyulan üzüntüyü hafifletici olması gerekir.
Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların sosyal ve ekonomik durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, bunun yanında olayın işverenin sağlığı ve güvenliği önlemlerini yeterince alınmamasından kaynaklandığı da gözetilerek gelişen hukuktaki yaklaşıma da uygun olarak tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. ( HGK 23.6.2004, 13/291-370)
Bu ilkeler gözetildiğinde, davacı eş lehine takdir edilen 40.000,00 TL manevi tazminat ile davacı çocukl lehine takdir edilen 20.000,00 TL manevi tazminatın az olduğu açıktır.
Mahkemece davacıların her biri lehine adalete uygun manevi tazminat takdiri gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, temyiz eden taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul olunmalı ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, davacılar ile davalılardan … … Gayrimenkül Geliştirme Yatırım İnş Ve Tic.Ltd.Şti. ve … Grup Güvenlik Hizm Ltd. Şti. yararına takdir edilen 2.037,00TL duruşma vekalet ücretinin karşılıklı olarak birbirlerine yükletilmesine,
temyiz harcının istek halinde davacılar ile davalılardan … … Gayrimenkül Gelişt. Yat. İnş Ve Tic.Ltd.Şti. ve … Grup Güvenlik Hizm Ltd. Şti'ye iadesine, 05/11/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.