İlgili Kanun / Madde
6356 S. STK/2
T.C
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Esas No. 2018/5738
Karar No. 2018/15042
Tarihi: 16.07.2018
l TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ
l TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ANCAK TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE TARAF OLANLARCA DEĞİŞ-TİRİLEBİLECEĞİ
l İŞVEREN SENDİKASI İLE İŞÇİ SENDİKASI ARASINDA İMZALANAN TOPLU İŞ SÖZLEŞ-MESİNİN İŞVEREN VE İŞÇİ SENDİKASI ARASINDA YAPILAN PROTOKOLLE DEĞİŞ-TİRİLMESİNİN GEÇERLİ OLMAYACAĞI
ÖZETİ: Toplu iş sözleşmesinin bir tarafı işçi sendikası, diğer tarafı ise işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverendir.
Toplu iş sözleşmesi imzalandıktan sonra toplu iş sözleşmesinin tarafları toplu iş sözleşmesinin süresiyle ilgili maddesi dışındaki toplu iş sözleşmesinin içeriğine ilişkin hükümlerini değiştirebilirler. Toplu iş sözleşmesindeki değişiklik mutlaka sözleşmenin taraflarınca yapılması gerekir. Başka bir anlatımla toplu iş sözleşmesinin tarafı kimse ancak o kişiler toplu iş sözleşmesi hükmünü değiştirebilir. Taraflar işçilerin henüz gerçekleşmemiş doğmamış haklarına ilişkin sözleşmenin parasal nitelikteki hükümlerini değiştirmeleri mümkün olacağı halde gerçekleşmiş bir ücret veya ekinin ortadan kaldırılmasına ya da azaltılmasına geçerlilik tanınamaz (…, … Toplu İş İlişkileri, s. 365-367, dip not 232, Mayıs 2013, …)
Dosya içeriğine göre birden fazla yenilenen toplu iş sözleşmelerinde işveren sendikası ile işçi sendikası arasında fazla … ücretin %100 zamlı ödeneceği kararlaştırılmıştır. Ancak daha sonra kısa süre içerisinde protokol ile fazla… karşılığı ücretin %50 zamlı ödeneceği düzenlenmiştir. Fakat yukarıda değinildiği üzere protokolün geçerli olması için değişikliğin toplu iş sözleşmesinin taraflarınca gerçekleştirilmesi gerekir. Dosyaya sunulan toplu iş sözleşmelerinin tarafları ise dava dışı işçi sendikası ile davalının üyesi olduğu işveren sendikasıdır. Değişiklik protokolleri ise yalnızca işveren yetkilisince imzalanmıştır. Toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işveren sendikası yetkililerince imzalanmayan protokolün geçerli olduğundan söz edilemez (…, …, Toplu İş Hukuku Dersleri, s. 263, Şubat 2018, …). Dairemizin istikrar kazanan uygulaması da bu yöndedir (Dairemizin 03.06.2014 Gün, 2012/23266 E. 2014/1797 K. sayılı ilamı) ve (Dairemizin 10.06.2015 gün ve 2015/12814 E. 2015/21245 K.) Bu nedenlerle mahkemenin net kararı hatalıdır.
DAVA: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının … Gıda-İş Sendikası üyesi olduğunu, davacı müvekkiline çalıştığı süre boyunca fazla … ücretlerinin eksik saat üzerinden gösterilerek ödendiğini, toplu iş sözleşmesinde fazla mesai ücretinin %100 zamlı olarak ödeneceğini düzenlenmiş olmasına rağmen müvekkiline ödemelerin %50 zamlı olarak yapıldığını, toplu iş sözleşmesinde haftalık tatil ücreti için %100 zamlı ödeneceği belirtilmesine rağmen haftalık tatil ücreti ödemesi yapılmadığını, yine toplu iş sözleşmesinde ulusal bayramlarda ve genel tatillerde çalışılması halinde %150 zamlı olarak ödeneceğinin belirtildiği, ancak söz konusu düzenlemenin altında ücretin ödendiğini bu nedenlerle 1.600,00TL fazla mesai ücreti, 200,00 TL hafta tatil ücreti ve 200,00TL ulusal bayram ve genel tatil ücretinin davalıdan tahsiline talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; davacının hak kazanıp da ödenmeyen alacağı bulunmadığını, zamanaşımı definde bulunduklarını, sendikayla yapılan anlaşmalar çerçevesinde fazla mesai ücretinin %50 zamlı olarak ödendiğini, davacının yine hafta tatili ücreti ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunmadığını bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre fazla … ücreti, hafta tatili ücreti ve ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin eksik ödendiğine ve 13/02/2006, 17/04/2008, 15/06/2010 ve 15/06/2011 tarihli protokollerin geçersiz olduğuna dayanıldığı, … 13. İş Mahkemesinin 2011/486 esas sayılı dava dosyasında yapılan Adli Tıp incelemesi sonucu protokollerin geçersizliğinin tam tespi edilemediği, dolayısıyla davalı şirket ve sendika arasında imzalanan 13/02/2006, 17/04/2008, 15/06/2010 ve 15/06/2011 tarihli protokollerin geçerli olduğu dava konusu alacaklar konusunda protokol hükümlerinin uygulanması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Mülga 2822 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre “Toplu iş sözleşmesi, hizmet akdinin yapılması, muhtevası ve sona ermesi ile ilgili hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmedir”.
Daha sonradan yürürlüğe giren 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 2. maddesinin h bendi de toplu iş sözleşmesini aynı şekilde tanımlamıştır. Toplu iş sözleşmesi iş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmedir.
Görüldüğü üzere toplu iş sözleşmesinin bir tarafı işçi sendikası, diğer tarafı ise işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverendir.
Toplu iş sözleşmesi imzalandıktan sonra toplu iş sözleşmesinin tarafları toplu iş sözleşmesinin süresiyle ilgili maddesi dışındaki toplu iş sözleşmesinin içeriğine ilişkin hükümlerini değiştirebilirler. Toplu iş sözleşmesindeki değişiklik mutlaka sözleşmenin taraflarınca yapılması gerekir. Başka bir anlatımla toplu iş sözleşmesinin tarafı kimse ancak o kişiler toplu iş sözleşmesi hükmünü değiştirebilir. Taraflar işçilerin henüz gerçekleşmemiş doğmamış haklarına ilişkin sözleşmenin parasal nitelikteki hükümlerini değiştirmeleri mümkün olacağı halde gerçekleşmiş bir ücret veya ekinin ortadan kaldırılmasına ya da azaltılmasına geçerlilik tanınamaz (…, … Toplu İş İlişkileri, s. 365-367, dip not 232, Mayıs 2013, …)
Somut uyuşmazlıkta, davacı toplu iş sözleşmelerinde fazla … ücretinin %100 zamla ödeneceğinin kararlaştırıldığını ancak %50 zamla ödendiğini iddia etmiştir. Davalı ise toplu iş sözleşmelerinde değişiklik protokolleri yapıldığını öngörülen %100 fazla ödemenin protokollerle %50’ye düşürüldüğünü savunmuş, bu kapsamda protokoller sunmuş, mahkemece de bu protokollere değer verilerek davacının davasının reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğine göre birden fazla yenilenen toplu iş sözleşmelerinde işveren sendikası ile işçi sendikası arasında fazla … ücretin %100 zamlı ödeneceği kararlaştırılmıştır. Ancak daha sonra kısa süre içerisinde protokol ile fazla… karşılığı ücretin %50 zamlı ödeneceği düzenlenmiştir. Fakat yukarıda değinildiği üzere protokolün geçerli olması için değişikliğin toplu iş sözleşmesinin taraflarınca gerçekleştirilmesi gerekir. Dosyaya sunulan toplu iş sözleşmelerinin tarafları ise dava dışı işçi sendikası ile davalının üyesi olduğu işveren sendikasıdır. Değişiklik protokolleri ise yalnızca işveren yetkilisince imzalanmıştır. Toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işveren sendikası yetkililerince imzalanmayan protokolün geçerli olduğundan söz edilemez (…, …, Toplu İş Hukuku Dersleri, s. 263, Şubat 2018, …). Dairemizin istikrar kazanan uygulaması da bu yöndedir (Dairemizin 03.06.2014 Gün, 2012/23266 E. 2014/1797 K. sayılı ilamı) ve (Dairemizin 10.06.2015 gün ve 2015/12814 E. 2015/21245 K.) Bu nedenlerle mahkemenin net kararı hatalıdır.
3- Davacı yalnızca fazla … ücreti alacağı talep etmemiştir. Fazla … ücreti alacağı yanında hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacağı da talep etmiştir. Mahkemece geçerli olduğu kabul edilen toplu iş sözleşmesi değişiklik protokolleri yalnızca fazla … ücreti alacağına ilişkindir. Ancak mahkemece protokol hükümlerinin tüm alacaklar konusunda uygulanması gerektiği şeklindeki hatalı gerekçeyle davacının talepleri reddedilmiştir.
Mahkemece davacının alacağının bulunup bulunmadığı sunulan bordro, tanık anlatımları dikkate alınıp gerekirse alınacak bilirkişi hesap raporu değerlendirilerek bu alacaklar konusunda bir karar verilmelidir. Yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 16.07.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.