İlgili Kanun / Madde
5510 S. SSGK/21
T.C
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
Esas No. 2023/1710
Karar No. 2023/7037
Tarihi: 20.06.2023
RÜCUAN TAZMİNAT DAVASI
İŞ GÖREMEZLİK DERECESİNİN YÜZDE 0’A DÜŞEREK GELİRDEN ÇIKMA
KURUMCA YAPILAN ÖDEMELERİN FİİLİ ÖDEMEYE DÖNÜŞMESİ
İŞVERENİN KURUMCA YAPILAN FİİLİ ÖDEMLERDEN DE SORUMLU OLACAĞI
ÖZETİ: Davacı kurum tarafından sigortalının sürekli işgöremezlik derecesi %23,2 olarak belirlenerek davacıya ilk peşin değerli gelir bağlanmış, dairemizin bozma kararından sonra Adli Tıp Kurumu raporuyla 17.09.2020 tarihinden itibaren çalışma gücü kaybının %0 (sıfır) olduğu anlaşılarak gelirden çıktığı gerekçesiyle, peşin değerli gelirler yönünden davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Mahkemece sigortalıya yapılan ödemelerin fiili ödemeye dönüştüğü gözetilerek, yapılan fiili ödeme miktarları kurumdan sorulmalı, davalı işverenin fiili ödemeler sebebiyle oluşan kurum zararından da sorumlu olduğu gözetilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Taraflar arasında görülen rücuan tazminat davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, dairece mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Karar davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi Gürhan Koç tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle, 17.09.2007 tarihli iş kazasında sürekli işgöremez duruma giren sigortalıya bağlanan gelir, yapılan geçici işgöremezlik ödemeleri ve tedavi yardımları nedeniyle oluşan kurum zararının 506 sayılı Kanun'un 26 ve 10 uncu maddelerine göre davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece %23,2 SİD ve %100 kusur üzerinden,
Davanın kabulü ile, 16.956,64 TL peşin sermaye değerli gelir, 1.383,01 TL geçici iş göremezlik ödeneği ve 259,20 TL hastane masrafı olmak üzere toplam 18.598,85 TL' nin peşin sermaye değerli gelir yönünden tahsis onay tarihinden, geçici iş göremezlik ödeneği yönünden sarf tarihinden ve hastane masrafı yönünden ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı kuruma verilmesine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Daire kararında; "1-Havza Kanalizasyon şebekesi inşaatı sırasında göçük altında kalarak sürekli iş göremez duruma giren sigortalıya bağlanan gelir, geçici iş göremezlik ödemeleri ve tedavi gideri nedeniyle uğranılan Kurum zararının 506 sayılı Kanun'un 10 ve 26 ıncı maddeleri uyarınca tahsili istemine ilişkin olup, Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda; kaza nedeniyle inceleme yapan sigorta müfettiş raporuna dayalı olarak, sigortalının Seç Yapı İnş. Enr. Tur. Tic. Ltd. Şti. işçisi olarak bildirimlerinin yapılmakla birlikte, davalı tarafından üstlenilen kanalizasyon inşaatı işinde çalışırken kaza geçirmesi nedeniyle işverenin davalı şirket olduğu ve % 100 oranında kusurlu olduğu kabul edilmiştir.
Sigortalının açtığı tazminat davasında ise; davalı işverenin % 85, sigortalının % 15 oranında kusurlu olduğu, davalı şirket ile Seç Yapı İnş End Tur Tic Ltd Şti'nin ise geçici iş ilişkisi kapsamında zarardan teselsülen sorumlu olduğu kabul edilmiş olup, güçlü delil niteliğindeki tazminat dosyasında alınan kusur raporu ile eldeki davada alınan kusur raporu arasında oluşan çelişkinin giderilmediği anlaşılmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 7 inci maddesinde, "İşveren, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçiyi; holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur. Bu halde iş sözleşmesi devam etmekle beraber, işçi bu sözleşmeye göre üstlendiği işin görülmesini, iş sözleşmesine geçici iş ilişkisi kurulan işverene karşı yerine getirmekle yükümlü olur. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren işçiye talimat verme hakkına sahip olup, işçiye sağlık ve güvenlik risklerine karşı gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür…"şeklinde düzenlenen geçici iş ilişkisi kapsamında, aynı düzenlemenin devamında, geçici iş ilişkisi kurulan işverenin, işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden işveren ile birlikte sorumlu Anılan düzenleme, geçici iş ilişkilerinde, her iki işverenin iş sağlığı ve güvenliği koşullarının sağlanmasından beraberce sorumlu olması gerektiğini kabul etmiştir. Böylelikle işçiyi geçici olarak çalıştıran işveren kadar, onu geçici gönderen işveren de sorumluluğa ortak edilmiştir. Yasa koyucu bu şekilde, işçisini geçici olarak başka bir işverene gönderen işverene, işçisini gönderdiği işyerindeki iş sağlığı ve iş güvenliği koşullarını kontrol etme yükümlülüğü getirmiştir. Dolayısıyla geçici işverenin yanında iş gören işçinin uğradığı iş kazasından, aksi ispatlanmadığı, uygun nedensellik bağının kurulamadığı ya da kesildiği ispatlamadıkça, işçisini gönderen işverenin de sorumlu olacağı kabul edilmelidir.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında sigortalının geçici iş ilişkisi kapsamında gönderilip gönderilmediği belirlenerek, dava dışı Seç Yapı İnş. End. Tur. Tic. Ltd. Şti'nin de iş kazasının meydana gelmesinde kusurlu olup olmadığı üzerinde durularak, oluşa ve mevzuata uygun, çelişkiyi giderecek nitelikte, işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında uzman bilirkişilerden kusur raporu alınarak sonucuna göre karar verilmelidir.
2-Sigortalıya 07.07.2004 tarihi itibariyle bağlanan gelir, aynı zamanda yaşlılık aylığı bağlanması nedeniyle 01.12.2010 tarihinde 506 sayılı Kanun'un 92 inci maddesi uyarınca yarıya indirilmiştir.
Sigortalıya bağlanan gelirin ilk peşin sermaye değeri, sigortalının yaşı, gelirin kesilme olasılığı ve iskonto oranı gözetilerek belirlenen tutarı ifade etmektedir. 506 sayılı Kanun'un 92 inci maddesi ise, "malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile iş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık ve gelirlerden yüksek olanın tümü, eksik olanın da yarısı bağlanır. Bu aylık ve gelirler eşitse, iş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından bağlanan gelirin tümü, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından bağlanan aylığın da yarısı verilir." düzenlemesini içermektedir.
Dava konusu edilen gelirlerin, 506 sayılı Kanun'un 92 inci maddesi (5510 sayılı Kanun'un 54 üncü madde) uyarınca indirildiğinin anlaşılması halinde; davalının tazminle sorumlu olduğu ilk peşin sermaye değerli gelir miktarı; gelirin başladığı tarih itibariyle 506 sayılı Kanun'un 92 inci maddesi (5510 sayılı Kanun'un 54 üncü madde) uyarınca indirilmiş hali üzerinden hesaplanan ilk peşin sermaye değerli gelir miktarına, indirme tarihine kadar yapılan fark fiili ödeme miktarının da eklenmesi suretiyle bulunan tutar ile yarıya indirilmemiş tam gelir üzerinden hesaplanan ilk peşin sermaye değerinin karşılaştırılması sonucu düşük olan esas alınarak belirlenmelidir
3-Sigortalının iş göremezlik oranına itiraz edildiğinden, 506 sayılı Kanun'un 109 uncu (5510 sayılı Kanun'un 95 inci) maddesinde öngörülen prosedür doğrultusunda inceleme yapılarak, öncelikle Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulundan rapor alınması, anılan kurul tarafından verilen raporun davacı Kurum açısından bağlayıcı olmasına karşın davalı işverenin bu rapora da itiraz hakkının bulunduğu gözetilerek, itirazı halinde Adli Tıp Kurumu İhtisas Dairesi'nden rapor alınmak suretiyle (çelişki oluştuğu takdirde Adli Tıp Genel Kurulu'ndan rapor alınarak çelişki giderilerek) sigortalının sürekli işgöremezlik oranının kesin biçimde belirlenmesi; sürekli işgöremezlik oranı konusunda değişiklik ortaya çıkması durumunda, bu değişikliğin dava konusu ilk peşin sermaye değerli gelir üzerindeki etkisinin, davalının tazminle sorumlu olduğu miktara yansıtılması gereğinin gözetilmemiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir" gerekçeleriyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile %0 SİD ve %100 kusur oranı üzerinden;
1-Davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi ile,
2-1.383,01 TL geçici iş göremezlik ödeneği ve 259,20 TL hastane masrafı olmak üzere toplam 1.642,21 TL' nin geçici iş göremezlik ödeneği yönünden ödeme tarihinden hastane masrafı yönünden sarf tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı kuruma verilmesine, Fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
3-Peşin sermaye değerli gelir yönünden talebin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Kurum vekili, peşin sermaye değerli gelir yönünden de davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği, davalı vekili, olayın iş kazası olmadığı kazalının kazadan 10 gün sonra hastaneye başvurduğu, %100 kusurlarının bulunmadığı, önceki raporlarla hükme esas alınan kusur raporlarının çelişkili olduğu gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, meydana gelen iş kazası sebebiyle oluşan kurum zararından sorumluluğun belirlenmesi noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrası atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanununun 428 inci maddesinin 7, 8, 9 uncu fıkraları ve 439 uncu maddenin 2 nci fıkrası ile 506 sayılı kanunun 26 ve 10 uncu madde hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Davalı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2. Mahkemece toplanan deliller ve yapılan yargılamada yazılı şekilde karar verilmişse de verilen karar eksik araştırmaya dayalıdır.
3. Davacı kurum tarafından sigortalının sürekli işgöremezlik derecesi %23,2 olarak belirlenerek davacıya ilk peşin değerli gelir bağlanmış, dairemizin bozma kararından sonra Adli Tıp Kurumu raporuyla 17.09.2020 tarihinden itibaren çalışma gücü kaybının %0 (sıfır) olduğu anlaşılarak gelirden çıktığı gerekçesiyle, peşin değerli gelirler yönünden davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
4. Mahkemece sigortalıya yapılan ödemelerin fiili ödemeye dönüştüğü gözetilerek, yapılan fiili ödeme miktarları kurumdan sorulmalı, davalı işverenin fiili ödemeler sebebiyle oluşan kurum zararından da sorumlu olduğu gözetilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan kararın BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren mahkemesine gönderilmesine,
20.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.